2017 Tentoonstelling Amsterdamse Gemeenteveren 1897 – 2017

Op zaterdag 16 september werd de tentoonstelling geopend door Coby van Berkum in het Zonnehuis. Tevens was er een optreden van  het Aubadekoor Tuindorp Oostzaan.

Speech Coby  van Berkum:

Goedemiddag allemaal,

Van harte welkom bij de opening van de Tentoonstelling Amsterdamse Gemeenteveren 1897-2017 in deze prachtige zaal van het Zonnehuis. De Gemeenteveren zijn al in 1897 opgericht voor de veerdiensten op het Amsterdamse IJ.  De eerste veerdienst voer tussen het Centraal Station en het Tolhuis aan de Buiksloterweg. In de loop van de 20e eeuw kwamen er meer veerdiensten bij.

Maar de gemeenteveren kenden ook slechte tijden. Door de komst van brugverbindingen, buslijnen en zelfs tunnels – zoals de IJtunnel – werden de veerdiensten opgeheven.

IJveer III (tussen de Ruijterkade en de Papaverweg) voer op 31 oktober 1968 voor het laatst en werd vervangen door buslijn 22E, later werd dat  lijn 235.

Maar de veren kwamen terug! Dankzij de woningbouw aan het IJ-plein, maakten ze in 1985 hun come-back. In de decennia daarna won Noord aan populariteit op economisch en cultureel gebied, waardoor er steeds meer veerverbindingen over het IJ zijn bijgekomen. Denk aan de NDSM pont, die nu zelfs in het weekeind tot diep in de nacht vaart en recentelijk het Oostveer.

Voor het Buiksloterwegveer staan tegenwoordig dagelijks lange rijen met mensen die het IJ willen oversteken. Dat is in een versnelling gekomen door de ontwikkeling van Overhoeks en Buiksloterham en alle grote publiekstrekkers aan de IJ-oever. Gelukkig zijn er extra veren in de vaart genomen en kunnen ze meer passagiers aan, want het vervoer over het water heeft zijn hoogtepunt hier wel bereikt.

Als in 2018 de Noord-Zuidlijn gaat rijden neemt de druk op de veren hopelijk iets af. Maar of er nu een brug, tunnel of kabelbaan komt, de ponten zullen altijd nodig blijven. En zeg nou zelf dat momentje op de pont, met de wind in je jaren, wil toch niemand missen….

En af en toe wordt je op de pont nog eens verrast met een pianoconcert of zoals recentelijk gebeurde door colleges van wetenschappers van de UvA. Hoe leuk is dat! De pont is en blijft voor velen toch ook een rustpuntje in het hectische bestaan.

Dankzij het Historisch Archief Tuindorp Oostzaan, is deze grote verzameling foto’s en materiaal over 120 jaar gemeenteveren, nu voor ieder openbaar. HATO, dank daarvoor en dan is de tentoonstelling hierbij geopend.

 

 

Column “Klein Geluk in Amsterdam” door Guus Luijters in Het Parool:

Het pontje van Snippie

‘Als jongen,” zei de man in het rode trainingsjack, “gingen we in onze zwembroek gewoon tussen de mensen staan, en als het pontje dan halverwege was, doken we in het IJ.” Hij had het over het pontje van Snip, dat naar de Superfosfaat fabrieken voer. “Het was een kelere kereltje, Snippie. Als ie je pakken kreeg, was je nog niet jarig.”

Mannen en treintjes, mannen en vliegtuigen, mannen en pontjes, drie vormen van een en hetzelfde geluk. We waren op de tentoonstelling over de Gemeente Veren in het Zonnehuis op het Zonneplein in Tuindorp Oostzaan, waar honderden foto’s hangen uit de verzameling van Marten Wijbenga. Zijn vader was pontschipper en dat schept een band.

Mijn band met de pont loop via de andere kant. Mijn vader moest iedere morgen met de pont om op zijn werk te komen, maar waar het altijd over ging was het missen van de pont, want als hij de pont miste, kwam hij te laat en via de prikklok merkte mijn moeder dat aan het eind van de week in zijn loonzakje.

Er hangen verbazingwekkende foto’s op de tentoonstelling, maar het mooiste blijven de verhalen. “Wist je,” zegt een man, “dat het pontje van Snippie later is verkocht aan iemand in Harlingen? Die voer ermee naar Terschelling. Met dat piepkleine pontje, moet je je voorstellen.”

Marten Wijbenga laat mij en een lange kale man een foto zien, waarop zijn vader en dekknecht Kees de Boorder staan afgebeeld. “Hij werd Boerenkees genoemd,” zegt Marten. “Er waren drie dekknechten, een uit Friesland, een uit Drenthe en Kees. Kees kwam uit de Jordaan, vandaar, Boerenkees.”

“Zoals ik altijd ‘krullenkop’ heette,” zegt de kale man.

Close
error: Content is protected !!